Dokumentacja dostępności w 4 krokach powinna zawierać:
1. Deklaracje dostępności
Deklaracja dostępności to dokument, którego publikacja wymaga od podmiotu publicznego sprawdzenia dostępności cyfrowej swojej strony internetowej lub aplikacji mobilnej oraz stałego nadzoru nad tą dostępnością. Deklaracja dostępności informuje osoby niepełnosprawne o tym, czego mogą spodziewać się korzystając z danej strony internetowej lub z danej aplikacji mobilnej.
Co musi zawierać deklaracja dostępności
Deklaracja dostępności zawiera elementy, o których mowa w sekcji 1 załącznika do decyzji wykonawczej 2018/1523. Ponadto deklaracja musi zawierać:
- datę publikacji strony internetowej lub aplikacji mobilnej;
- datę ostatniej aktualizacji strony internetowej lub aplikacji mobilnej, po dokonaniu istotnej zmiany jej zawartości, polegającej w szczególności na zmianie wyglądu lub struktury prezentowanych informacji lub zmianie sposobu publikowania informacji;
- informację lub link do informacji o sposobie dokonania oceny dostępności cyfrowej;
- dane teleadresowe siedziby podmiotu publicznego wraz ze wskazaniem danych kontaktowych osoby wyznaczonej do realizacji spraw w zakresie dostępności cyfrowej w tym podmiocie publicznym;
- informacje na temat utworzonych na stronie internetowej lub w aplikacji mobilnej skrótów klawiszowych służących przemieszczaniu się po elementach strony internetowej lub aplikacji mobilnej i uruchamianiu dostępnych na nich funkcji;
- informację o dostępności architektonicznej siedziby podmiotu publicznego dla osób niepełnosprawnych;
- informację o dostępności tłumacza języka migowego za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej wraz z informacją o metodach umożliwiających skorzystanie z tej funkcji albo informację o jej braku;
- link do deklaracji dostępności aplikacji mobilnej, w przypadku posiadania przez podmiot publiczny aplikacji mobilnej;
- informację o możliwości powiadomienia podmiotu publicznego o braku dostępności cyfrowej;
- link do strony internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich.
Dodatkowo przepisy ustawy nakazują regularny, coroczny (do dnia 31 marca każdego roku) przegląd informacji zawartych w deklaracjach dostępności, zobowiązując podmiot publiczny do jej niezwłocznej aktualizacji.
Nadzór nad stosowaniem przepisów ustawy sprawował będzie minister właściwy do spraw informatyzacji. Podobnie będzie on monitorował zapewnienie dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych. Chodzi o aplikacje podmiotów publicznych. Minister będzie także sporządzał i przekazywał Komisji Europejskiej sprawozdanie z wyników tego monitorowania. Do zadań ministra właściwego do spraw informatyzacji będzie należało także prowadzenie działań informacyjnych. Ponadto programów edukacyjnych na rzecz poszerzania wiedzy i budowania świadomości z zakresu dostępności cyfrowej. Dodatkowo udostępnianie informacji i dobrych praktyk dotyczących sporządzania oceny zapewniania dostępności cyfrowej. Podsumowując minister właściwy będzie prowadził działania informacyjne i edukacyjne oraz udostępniał dobre praktyki dostępności cyfrowej.
Innymi słowy w ramach nadzoru nad stosowaniem przepisów ustawy minister właściwy do spraw informatyzacji będzie miał prawo składać wystąpienia do podmiotów publicznych w sprawach związanych z dostępnością cyfrową oraz nakładać w drodze decyzji administracyjnej – kary pieniężne w sprawach związanych z dostępnością.
Zapewnienie dostępności w ciągu 7 dni
Zgodnie z przepisami ustawy, każdy będzie mógł wystąpić z żądaniem do podmiotu publicznego o zapewnienie dostępności cyfrowej wskazanego elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Podmiot publiczny powinien bez zbędnej zwłoki jednak nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania żądania, zapewnić dostępność cyfrową. Jeżeli podmiot publiczny nie będzie w stanie spowodować dostępności cyfrowej wskazanego elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej w tym terminie, to będzie miał obowiązek powiadomić zgłaszającego żądanie o przyczynach opóźnienia oraz wskazać nowy termin, w którym zapewni dostępność cyfrową (termin nie może być dłuższy niż dwa miesiące od dnia otrzymania żądania).
Kary za brak deklaracji i dostępności strony internetowej
W przypadku odmowy zapewnienia dostępności cyfrowej, osoba występująca z żądaniem ma prawo złożenia skargi. Ustawa przewiduje kary pieniężne, które będą mogły być nakładane na podmioty publiczne. W przypadku, gdy podmiot publiczny w sposób nieuzasadniony i uporczywy nie będzie wywiązywał się z obowiązku zapewnienia dostępności cyfrowej strony internetowej lub aplikacji mobilnej, będzie mógł zostać ukarany karą pieniężną w wysokości do 10 000 zł. Kara pieniężna w wysokości do 5 000 zł nałożona zostanie na podmiot, który nie sporządzi i nie opublikuje deklaracji dostępności bądź opublikowana deklaracja dostępności nie będzie odpowiadała narzuconym wymogom technicznym.
Przykładowe deklaracje dostępności:
- Uniwersytet Jagielloński – https://wcag.uj.edu.pl/
- Uniwersytet Warszawski – https://www.uw.edu.pl/deklaracja-dostepnosci/
2. Plan działania na rzecz poprawy zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami
Drugim elementem Dokumentacji dostępności w 4 krokach jest Plan działania, a w nim:
- Podstawa prawna
- Ramy czasowe realizacji Planu
- Kierunki działań w ramach planu na rzecz poprawy zapewnienia dostępności
Dodatkowo:
- Dostępność architektoniczna (Obszar działania, Zakres działania, Sposób realizacji).
- Dostępność cyfrowa.
- Dostępność informacyjno‐ komunikacyjna.
- Pozostałe działania prowadzone w Urzędzie na rzecz poprawy dostępności (np. Opracowanie procedury przyjmowania i rozpatrywania wniosków w ramach postępowania skargowego o zapewnienie dostępności.
3. Raport o stanie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami
Co powinien zawierać raport o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami?
W tym akapicie opowiem co powinien zawierać raport o stanie zapewnienia dostępności. Po pierwsze zgodnie z art 11 ust. 2 ustawy raport o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami zawiera informacje dot. spełniania przez dany podmiot minimalnych wymagań. Te wymagania dotyczą dostępności architektonicznej, cyfrowej oraz informacyjno-komunikacyjnej. Warto zapamiętać art. 6 tej ustawy, który mówi o przypadku zapewnienia dostępu alternatywnego wraz z uzasadnieniem konieczności jego zastosowania (art. 7 ustawy).
Raport o stanie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami przez podmioty publiczne w Polsce, można odnaleźć na stronie Funduszów Europejskich: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/106495/Raport_z_badania.pdf
4. Politykę dostępności (dobra praktyka)
Przykładowe dokumenty dotyczące dostępności w organizacji:
- Zarządzenie Rektora w sprawie: zasad realizacji polityki dostępności Uniwersytetu Jagiellońskiego wobec potrzeb osób z niepełnosprawnościami i osób ze szczególnymi potrzebami – https://bip.uj.edu.pl/documents/1384597/152842940/zarz_20_2023.pdf/bbcb36b1-a11e-4878-b277-8c8764345ca2
- Polityka dostępności Urzędu Komunikacji Elektronicznej – https://www.uke.gov.pl/dostepnosc/polityka-dostepnosci-urzedu-komunikacji-elektronicznej,7.html
- Plan zapewnienia dostępności PFRON – https://bip.pfron.org.pl/dostepnosc/plan-zapewniania-dostepnosci-pfron/
W tym punkcie skupimy się na dwóch zakresach. Pierwszy to zakres podstawowy Polityki dostępności zawiera:
- Wstęp
- Dostępność głównych obszarów działalności ….
- Klient
- Komunikacja
- Usługi
- Kadry
- Zarządzanie
- Inne
Drugi to zakres rozszerzony:
- Wprowadzenie.
- Dlaczego dostępność jest ważna?
- Ustawa o dostępności.
- Koordynator ds. dostępności – główne zadania.
- Definicje.
- Dostępność cyfrowa.
- Daty.
- WCAG i narzędzia do badania dostępności cyfrowej.
- Co podlega pod dostępność cyfrową?
- Co bezwzględnie musi spełniać wymogi dostępności?
- Jakie strony i pliki nie muszą być dostępne?
- Deklaracja dostępności (wytyczne, generator, miejsce na stronie).
- Główne obszary działalności.
- Komunikacja.
- Strony WWW.
- Dokumenty elektroniczne.
- Media społecznościowe.
- Zarządzanie.
- Monitoring.
- Procedury.
- Szkolenia.
- Instrukcje, wytyczne.
- Zamówienia publiczne.
- Współpraca z NGO.
- Klient – student.
- E-learning.
- Materiały edukacyjne.
- Komunikacja.
- Załączniki.
Powodzenia w tworzeniu dokumentacji dostępności w 4 krokach! Więcej o dostępności w artykule Jak europejski akt w sprawie dostępności (EAA) wpłynie na prywatne firmy w Polsce?