Tematem przewodnim tegorocznego Forum Dostępności w transporcie była neuroróżnorodność w podróży i przestrzeni publicznej!
7 października 2025 roku w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie odbyło się drugie Forum Dostępności w Transporcie. Przedstawiciele branży transportowej, edukacyjnej i pozarządowej spotkali się, aby wspólnie przyjrzeć się wyzwaniom, z jakimi mierzą się osoby z neuroróżnorodnością w systemach transportu publicznego. To był dzień pełen inspirujących rozmów, praktycznych przykładów i dobrych praktyk, które realnie poprawiają komfort i dostępność podróży dla pasażerów w spektrum autyzmu, z ADHD czy osób starszych. Wydarzenie było hybrydowe, tłumaczone na Polski Język Migowy (dwóch tłumaczy pracujących na zmianę). Poniżej zostawiam relację z tego wydarzenia.
Spis treści:
- Wprowadzenie
- Czym jest Forum?
- Dobre praktyki przytoczone podczas drugiego Forum Dostępności w transporcie
– Kraków Airport
– LOT Polish Airlines
– Lotnisko Chopina Warszawa
– Sieć Badawcza Łukasiewicz
– Hidden Disabilities Sunflower - Podsumowanie
- Do pobrania
Czym jest Forum?
To wydarzenie przyciągające społeczność osób z niepełnosprawnościami, ale także sektor publiczny oraz przewoźników, którzy nie tylko dzielą się dobrymi praktykami, ale także potrzebami czy ograniczeniami, które posiada każdy rodzaj transportu. Celem Forum jest stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń oraz konstruktywnego dialogu pomiędzy instytucjami odpowiedzialnymi za organizację transportu, organizacjami pozarządowymi oraz osobami bezpośrednio doświadczającymi barier. Organizatorem Forum jest Krakow Airport – Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balice. Tegoroczna edycja jest objęta patronatem honorowym Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Dobre praktyki przytoczone podczas drugiego Forum Dostępności w transporcie (wybrane):
- Kraków Airport – część merytoryczna została otworzona prelekcją na temat „CEL-u”, czyli Centrum Edukacji Lotniczej, które popularyzuje wiedzę lotniczą, przybliża procedury wsparcia i korzystania z lotniska. Omówiono „Neuroróżnorodny Przewodnik w podróży z Kraków Airport„ (zdjęcie 1), który powstał w celu wsparcia samodzielnego podróżowania dorosłych osób w spektrum autyzmu. Przewodnik świetnie sprawdzi się też dla osób, które nigdy nie leciały samolotem. Jak czytamy w dokumencie „informacje zawarte w przewodniku opierają się na procedurach obowiązujących w Międzynarodowym Porcie Lotniczym im. Jana Pawła II Kraków-Balice. Niektóre mogą się różnić od tych na innych lotniskach”! Projekt został zrealizowany w ramach pracy dyplomowej projektantki Darii Guzik.
Oprócz przewodnika Centrum Edukacji Lotniczej Kraków Airport organizuje zajęcia dla seniorów (zdjęcie 2) pokazujące wszystkie etapy podróży tzw. „ścieżkę pasażera”, od nadania bagażu do wejścia na pokład, które mają niwelować stres związany z podróżami lotniczymi. W tym celu przygotowano przestrzenie, które imitują każdy etap podróży (zdjęcie 3). Zajęcia nie są prowadzone w specjalny sposób, a raczej są przygotowywane uniwersalnie, tak aby każdy mógł wziąć w nich udział. W przyszłości Lotnisko planuje realizację filmu o tematyce zdrowia w podróży lotniczej, więc zachęcam do sprawdzania strony Airport Kraków.
- LOT Polish Airlines – rozumieją dostępność od wejścia na stronę internetową, przez wejście na pokład aż do jego opuszczenia. Z tego powodu deklarują zapewnienie dostępności strony internetowej i aplikacji mobilnej zgodnie z przepisami Polskiego Aktu o Dostępności. PLL LOT aktywnie uczestniczy w inicjatywie Business Accessibility Forum (BAF) – dialog polskich firm, w sprawie Europejskiej Dyrektywy o Dostępności Produktów i Usług. PLL LOT nie wymaga dokumentów potwierdzających niepełnosprawność pasażera, zapewnia asystę specjalną (musi być wpis w rezerwacji), która dzieli się na asystę do schodów samolotu, do drzwi samolotu, do miejsca siedzącego czy rozumiana jako wózek pokładowy, pies asystujący. Dodatkowo obowiązują kody asysty w podziale na: pasażera słabosłyszącego bądź niesłyszącego, słabowidzącego lub niewidomego, z niepełnosprawnością intelektualną oraz pasażer z zaświadczeniem medycznym (zdjęcie 4). Więcej na stronie PLL LOT.
- Lotnisko Chopina Warszawa – w prezentacji Fundacji Integracja znalazły się dobre praktyki zastosowane na Lotnisku Chopina, są to: pokój wyciszenia (zdjęcie 5), fotele akustyczne – miejsca wyciszenia w terminalu (zdjęcie 6), asysta, punkty oczekiwania, przedłużony czas w Kiss & Fly, dostępny valet parking, TOTUPOINT (15 lokalizacji), ryflowane płyty posadzkowe, oznaczenia dla osób słabowidzących i niewidomych (zdjęcie 7). Więcej na stronie lotniska.
- Sieć Badawcza Łukasiewicz (Instytut Sztucznej Inteligencji i Cyberbezpieczeństwa)- dostępność komunikacyjna transportu dla osób g/Głuchych. Zaprezentowano wirtualną postać ludzką posługującą się Polskim Językiem Migowym. Wspominałam już nie raz na tej stronie o projekcie Avatar2PJM, ale zostawię też kilka słów wyjaśnienia tutaj – rozwiązania pozwalającego na tłumaczenie wypowiedzi w języku polskim na język migowy z wykorzystaniem wirtualnej postaci ludzkiej – awatara Krzysztofa. Innowacyjność tego rozwiązania polega na zastosowaniu sztucznej inteligencji w translacji języka mówionego i pisanego na język migowy, który jest komunikatem wizualnym – pokazywanym przez rozmówców (zdjęcie 8).
W przyszłości takie rozwiązanie pomogłoby przełamać bariery i problemy wynikające z niedostosowanych komunikatów na portach lotniczych, peronach, przystankach itd. poprzez automatyczną translację komunikatów głosowych na język pisany oraz migowy w czasie bieżącym (zdjęcie 9).
Podsumowanie
Tegoroczna edycja obfitowała w przykłady, dobre praktyki i śmiałe pomysły na udostępnianie transportu, a zatem i podróży. Samo wydarzenie też poprawiło się pod kątem dostępności od pierwszej edycji, w przestrzeni kawowej postawiono niższy stolik, aby mogły komfortowo napić się kawy osoby poruszające się na wózku, szkoda że nie było też tam krzesła dla ewentualnego rozmówcy, ale… nie czepiajmy się. Nowością było także transmitowanie wydarzenia na YT wraz z tłumaczeniem na PJM. Sporo personelu i organizatorów, którzy także rzucali się w oczy i i byli pomocni, catering ze Społecznej Kaffki, więc duży plus za angażowanie firm zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami. Organizacyjnie wyszło dobrze, chociaż brakowało mi maila z potwierdzeniem udziału, zastanawiałam się czy będę na liście uczestników. Padło też kilka rekomendacji dla branży transportowej jak: ustandaryzowanie zasad wsparcia na Polskich lotniskach czy wykorzystywanie systemów nawigacji wewnątrz budynków co stanowiłoby wsparcie dla osób niewidomych w samodzielnym poruszaniu się po porcie lotniczym.
Do pobrania:
Neuroróżnorodny przewodnik w podróży z Kraków Airport
Autorka: Aneta Bilnicka
Zdjęcia: prywatne archiwum autorki
Cytowanie: Bilnicka, A. (2025, 7 października). Drugie Forum Dostępności w Transporcie. Turystykadostepna.pl https://turystykadostepna.pl/2025/10/drugie-forum-dostepnosci-w-transporcie/
Jeśli podobał Ci się ten artykuł i chcesz wesprzeć moją pracę, abym mogła rozwijać stronę i publikować więcej, rozważ kliknięcie przycisku poniżej: POSTAW MI KAWĘ – Dziękuję!
